El último capítulo: Medellín

Medellín! De voormalig moordhoofdstad van de wereld waarbij iedereen al snel denkt aan drugsbaas Pablo Escobar, de leider van het Medellínkartel tot aan zijn dood in 1993. Sinds die tijd heeft Medellín een enorme transformatie doorgemaakt. Tegenwoordig wordt het gezien als één van de hipste en meest bruisende steden van Colombia. Een bezoekje waard dus!

De taxirit vanuit Salento was een flinke onderneming. Het was slechts 245 kilometer, maar toch deden we er bijna 10 uur over om op onze eindbestemming te komen: Hotel Diez Categoria Colombia in de toeristenwijk El Poblado te Medellín. Dit was voornamelijk te danken aan de Colombiaanse Rijkswaterstaat, die snelwegen voor een paar uur dicht gooit als er aan de weg gewerkt wordt. Gelukkig had ik een aantal films en series gedownload en hebben we Netflix kunnen uitspelen tijdens het wachten. Ook werden we nog getrakteerd op een Colombiaanse kersttraditie: we zagen vier mensen met kerstmutsen op achterin een rijdende pick-up zitten, die heel hard “ho ho ho!” riepen terwijl ze wezen naar een groot, vet varken in hun midden. De rest van de tijd praatten we wat met onze taxichauffeur Hector (die we nog kenden van de eerste dag in Salento) en genoten we van de mooie – zij het wilde – rit door de bergen.

Toen we aankwamen bij ons hotel waren een verfrissende douche en grote kamer een zeer welkom onthaal. De eerste twee dagen in Medellín bestonden vooral uit relaxen. Na wekenlang op een hoog tempo te hebben gereisd, wilden we nu wel even genieten van de faciliteiten van ons luxe hotel. Jacuzzi, sauna en massages… alles wat er in de aanbieding was werd door ons uitgeprobeerd. We kwamen echt even helemaal tot rust: heerlijk! Ook wandelden we wat door de toeristenwijk El Poblado, die uit veel knusse en hippe restaurantjes bestond. Wat dat betreft voelden we ons een stuk veiliger dan verwacht!

Op de 24e, onze derde volle dag, hadden we ons eerste echte dagprogramma: een dagtour met privégids Julio Gómez langs een aantal mooie bezienswaardigheden van de stad. Met een kleine Chevrolet gingen we eerst naar Plaza Botero, vernoemd naar kunstenaar Fernando Botero die een groot aantal van zijn kunstwerken (23!) aan de stad Medellín heeft geschonken. We waren blij dat we een Colombiaan bij ons hadden, want het plein stond om 9 uur in de ochtend vol met daklozen, dronkelui en prostituees. Onze gids wist ons te vertellen dat dit plein vóór covid nog een bruisende plaats vol toeristen was, maar sindsdien is het een verzamelplek geworden van de laagste klassen van de maatschappij. Wij troffen het zo vroeg in de ochtend zelfs nog op een goed moment; in de loop van de dag zou het plein voller en voller stromen met ongure types.

Nadat we een aantal foto’s hadden weten te maken van de kunstwerken op het plein zonder halfnaakte vrouwen, pissende zwervers of ladderzatte Medellíners, gingen we door naar onze volgende stop: Pueblito Paisa. Deze op een heuvel gelegen replica van een Colombiaans dorpje uit de vorige eeuw zou ons mooie uitzichten moeten bieden over de stad, maar helaas waren de uitkijkpunten cerrado! Dicht, dus. Daarom hadden we wel wat tijd over om een korte stop te maken én geschiedenisles te krijgen bij het huis waar Pablo Escobar het leven heeft gelaten. Voor de liefhebbers van dit deel van de recente Colombiaanse historie raadt Ries de Netflix-serie El Patrón del Mal aan. Volgens onze chauffeur komt die serie aardig in de buurt van het echte verhaal, met als meest opmerkelijke uitzondering het einde van Escobar. Die zou namelijk niet door de politie zijn doodgeschoten, maar zou zijn eigen leven hebben genomen. Achja, het resultaat was hetzelfde.

Daarna gingen we door naar de beruchte Comuna 13, een wijk die in de jaren na de dood van Escobar meer op een oorlogsveld leek dan op een stadsbuurt. Verschillende paramilitaire groepen – waaronder de FARC – probeerden de strategisch gelegen wijk (op een heuvel met maar één toegangsweg) in handen te krijgen voor de distributie van illegale substanties. Julio sprak met ons over de vele ontvoeringen voor losgeld die op willekeurige plaatsen in de stad plaatsvonden, door de paramilitairen ingezet als een manier om snel aan geld te komen voor de financiering van hun strijd. Ook hoorden we over het lot van veel kinderen uit Comuna 13, die werden gedwongen om als drugskoerier of soldaat te werken en over de vele slachtoffers die ten prooi vielen aan alle beschietingen, explosies en ander geweld. Aan dat alles werd in 2002 een eind gemaakt door president Uribe met Operación Orión: een militaire operatie waarbij duizenden soldaten en zwaar geschut werden ingezet om Comuna 13 voor eens en altijd te ontdoen van haar narcos. Sindsdien is de wijk enorm veranderd en domineert kleur het straatbeeld.

Nadat we anderhalfuur door de wijk hadden gewandeld onder begeleiding van onze gids Julio (en regelmatig even stopten voor een foto of een ander momentje van bewondering), namen we vanaf metrostation San Javier – onderdeel van het enige metrosysteem en Colombia en misschien wel de schoonste metro van de wereld – de kabelbaan, die ons over de sloppenwijken heenvloog. Een hele aparte ervaring vol contrasten! Enerzijds bood de kabelbaan een prachtig en uniek uitzicht over Medellín, anderzijds ook een confrontatie met de schrijnende armoede waarin veel mensen hier leven.

En toen was het ineens the most wonderful time of the year… Kerst! Geen bruisende straten, geen volle restaurants en geen kleurrijke lichtjes die vrolijk in de duisternis schijnen. Medellín ging tijdens de kerst in een volledige lockdown: van 24 december tot 26 december was alles potdicht en mocht niemand z’n verblijf verlaten. Wij zijn inmiddels helemaal gewend aan improviseren, dus sloegen we wat lekkere boodschappen in toen het nog kon zodat we op onze hotelkamer niks tekort zouden komen. Bovendien konden we inslaan voor vier personen, want Aline & Kevin (die leuke Zwitsers!) zaten twee kamers naast ons. En zo maakten we er met z’n viertjes alsnog een feestje van! Toen we op de 26e ons hotel weer legaal mochten verlaten, sloten we ons Medellín-avontuur af met een bezoekje aan het graf van Pablo, gevolgd door een bezoekje aan een mall én een spontane metro-/kabelbaantour met Aline en Kevin. Deze keer pakten we de kabelbaan aan de andere kant van de stad, richting Parque Arvi. We zagen de meest vervallen sloppenwijken, misten een keer een halte en keken verbaasd op toen er bovenop de berg – na een knikje – ineens een gigantisch natuurpark verscheen. De tijd ontbrak om er doorheen te wandelen, maar wat was dit een indrukwekkend gezicht na al die hutjemutje-huisjes.

Op onze laatste dag bereikten we weer een nieuw hoogtepunt met een dagtrip naar Guatapé. Een bijzondere en mooie dag die we samen met Aline, Kevin én onze vaste tourgids Julio hebben gedeeld (waarover later meer!). Zo hadden we na een week een goede indruk gekregen van de stad. Hoewel de Colombiaanse overheid haar best doet om alle Pablo-sporen te wissen, kun je niet heen om de stempel die hij op Medellín heeft gedrukt. Ook zagen we dat een groot deel van de inwoners in povere omstandigheden leeft en hoorden we van Julio dat de narcos en guerrillas nog allesbehalve vertrokken zijn (al speelt het zich nu niet meer zo in de openheid af en is hun aantal wel degelijk afgenomen). Wat we echter ook zagen en hoorden, is dat er veel gelachen wordt in Medellín, er overal vandaan muziek klinkt en de mensen vriendelijk en behulpzaam zijn. Ondanks alles zijn de mensen blij en gelukkig met hun leven, en dat is een prachtige instelling.